inds geruime tijd stellen we vanuit verschillende hoeken vast dat er in onze hedendaagse samenleving vele mensen op zoek zijn naar zin, dat velen op zoek zijn naar een geestelijke verdieping. De feiten bevestigen dit. Als reactie op de koele en berekenende rationalisering van de moderne maatschappij eist de mens van vandaag opnieuw aandacht voor het emotionele. Hij wil niet langer alleen met zijn verstand leven, maar ook met zijn hart. Onze consumptiemaatschappij die de waarde van het leven banaliseert tot amusement en genot laat de mensen op hun geestelijke honger. Mensen zoeken naar verdieping en verinnerlijking. Deze innerlijke honger vraagt om gestild te worden. Sommigen verdringen deze honger in een fysieke honger, doch de afleiding van deze geestelijke honger in consumptie voelt aan als zelfverraad en laat de mens achter met vage schuldgevoelens. In deze tijd waar er nog zo weinig 'waarden' standhouden en waarin ieder 'zijn' waarheid heeft, zoeken de meesten van onze tijdgenoten en wellicht ook wijzelf krampachtig naar zin en spiritualiteit. De spirituele zoektocht is vaak een vluchtweg : men zoekt overal, vaak op een vrijblijvende manier en niet zelden wordt men misleid door autosuggestie. Het is dan ook niet verwonderlijk als we zien waar velen met hun geestelijke zoektocht terechtkomen. Er is immers geen enkel terrein waarop de mens zichzelf zoveel kan inbeelden en wijsmaken als het geestelijke. Nochtans moeten we deze zoektocht naar geestelijke verdieping ernstig nemen en positief waarderen . Tegelijk moeten we spijtig genoeg vaststellen dat de Kerk(en) slechts moeizaam op deze geestelijke honger kunnen inspelen.
Deze brede geestelijke honger in onze samenleving is waarschijnlijk de reden waarom het Gregoriaans de laatste 15 jaar , meestal buiten de Kerk om, zozeer in de belangstelling is gekomen. We vinden Gregoriaans overal : in de huiskamer, in de discotheek, in concertzalen, in meditatieruimtes, soms ook eens in de kerk, er zijn zeer vele Gregoriaanse koren ontstaan, er worden festivals georganiseerd van Gregoriaans. Het Gregoriaans heeft vele troeven . Belangrijk is zeker het muzikaal-artistieke aspect van het Gregoriaans : het Gregoriaans is een muziek die getuigt van een zuivere schoonheid en daarom zal het altijd weer opnieuw mensen boeien en aantrekken.

aar het gregoriaans is méér dan muziek. Het is 'gewijde', 'heilige' muziek. Wie Gregoriaans zingt of beluistert treedt binnen in het gezongen gebed van eeuwen : 20 eeuwen oude teksten op melodieën van ongeveer 9 eeuwen oud en ouder. De échte waarde en betekenis van het Gregoriaans ligt daarom ook op geestelijk vlak. En dit verklaart juist de brede aantrekkingskracht van het Gregoriaans vandaag. Het Gregoriaans wordt ervaren als 'onaards', als van een andere wereld. Het zijn beelden om uit te drukken dat het Gregoriaans ons introduceert in een andere wereld dan die van ons dagdagelijkse bestaan. Het Gregoriaans leidt ons binnen in de wereld van stilte, bezinning, inkeer in onszelf, Aanwezigheid. Als universele religieuze muziek creëert het Gregoriaans in ons een geestelijke openheid die ons dagdagelijkse bestaan transformeert, daarom heeft het op de meeste toehoorders een sterke uitwerking. Het Gregoriaans herstelt de band tussen de mens en het Absolute, het Mysterie : God. Dit gebeurt op een eenvoudige, niet-dwingende manier, vandaar dat het gregoriaans gemakkelijk toegankelijk is.In onze tijd die eenzijdig beheerst wordt door de zorg om het materiële bestaan, maar waarin zoals reeds gezegd, de zoektocht naar het Absolute zeer sterk leeft, is het Gregoriaans juist de beste versterker van deze geestelijke zoektocht. Het Gregoriaans is als een geestelijk vervoermiddel dat ons ertoe brengt om de mysterie-dimensie van het leven op het spoor te komen : het niet-meetbare, niet-kwantificeerbare, niet-betaalbare, niet-planbare, niet-grijpbare, m.a.w. de grond van het bestaan. Het feit dat het om gezongen Latijnse teksten gaat is in dit opzicht zelfs een voordeel : het bevrijdt ons van het vaak uitgeholde dagelijkse taalgebruik en voert ons binnen in een ander taalspel dat in ons verschillende betekenissen wekt.

aast deze algemene geestelijke betekenis van het Gregoriaans moeten we duidelijk stellen dat het Gregoriaans op de eerste plaats een typisch christelijke betekenis heeft. Het Gregoriaans is immers het gezongen Woord van God uit de H. Schrift : het is de hoorbare uitdrukking van de incarnatie van het Woord en tegelijk de uitnodiging om dat Woord in ons leven na te volgen en handen en voeten te geven. Vandaar is het Gregoriaans in zijn diepste waarde en betekenis geen tijdelijke vluchtheuvel die ons wat rust verschaft in onze aardse beslommeringen of in ons hectisch levensritme, een soort contrapunt met therapeutisch effect. Gregoriaans zingen of beluisteren is niet vrijblijvend : het is binnentreden in de radicale christelijke spiritualiteit. Gregoriaans leidt ons als vanzelf naar het licht van het geloof in Jezus Christus. A. Malraux vergelijkt het Gregoriaans daarom met de ikonen. Net zoals de ikonen straalt het Gregoriaans het 'Heilige' uit en plaatst het ons voor de aanwezigheid van het 'Heilige'. Door middel van de uitwendige muziek komen we tot inkeer in onszelf en gaan we ontdekken dat de Heer woont in het diepste van onszelf en dat hij ons van binnenuit oproept. De openheid voor het Mysterie , de spirituele zoektocht wordt hier tot een vervullende ontmoeting met Christus, het mensgeworden Woord van God. Zo kan de diepere zin van de gezongen bijbelteksten tot ons hedendaagse bewustzijn doordringen. Hierin ligt uiteindelijk de fascinerende kracht, de magie van het Gregoriaans. Het is schrijnend hoe meestal deze diepere spirituele Christus-dimensie van het Gregoriaans vaak wordt onderschat en vooral in de commercie en marketing bewust wordt verduisterd en verzwegen. Het Gregoriaans wordt dan verkocht voor wat het in wezen niet is.
Tot de geestelijke betekenis van het Gregoriaans hoort ten slotte ook het feit dat Gregoriaans liturgische muziek is : het is van nature muziek, gezang van een biddende en vierende christelijke gemeenschap. Het alszodanig dat het zijn volle geestelijke kracht uitstraalt. Alszodanig verdient het de aandacht van allen die met Kerk en liturgie begaan zijn. In de vernieuwde liturgie na Vaticanum II heeft het Gregoriaans tot nu toe nog niet de kansen gekregen die het verdient. Het is eigenlijk wraakroepend dat een repertorium met zulk een onschatbare spirituele en artistieke waarde verloren gaat en dat wij ons zulk een grote geestelijke rijkdom ontzeggen. Met pijn stellen we vast dat deze schat niet eens in aarden potten wordt verder gedragen. De toekomst van het Gregoriaans blijft zorgwekkend.

et verheugt ons daarom des te meer dat wij hier vanavond zo talrijk aanwezig zijn bij de voorstelling van de nieuwe CD van het Gregoriaans Abdijkoor van Grimbergen.
Het is de grote verdienste van het Gregoriaanse Abdijkoor van Grimbergen, onder de immer enthousiaste leiding van pater Gereon van Boesschoten, dat het heeft bijgedragen tot de geestelijke en liturgische uitsraling van het Premonstratenzer Gregoriaans : via liturgievieringen, via radio en televisie, via platen en CD's, via audities en deelname aan festivals. Hun jarenlange inspanning werd terecht beloond met een internationale reputatie.
Onze aanwezigheid hier getuigt van onze vreugde en dankbaarheid, van onze ondersteuning en aanmoediging.

Mark Fierens O. Praem. Averbode